Kręgosłup – konstrukcja doskonała

Drzewo życia – tak Chińczycy nazwali kręgosłup. To jeden z najdoskonalszych narządów w organizmie człowieka. Chroni on rdzeń kręgowy, zapewniając jednocześnie komunikację centralnego układu nerwowego z całym organizmem, czyli umożliwia przesyłanie bodźców do układów człowieka i ich odbieranie. Drugą funkcją jest przenoszenie ciężaru całego ciała, trzecią – pełnienie roli narządu ruchu.

Jak zbudowany jest kręgosłup?

Kręgosłup składa się z siedmiu kręgów szyjnych, dwunastu piersiowych, pięciu lędźwiowych oraz pięciu kręgów rzekomych zrośniętych w kość krzyżową i kolejnych pięciu rzekomych zrośniętych w kość guziczną. Prawidłowo zbudowany kręgosłup ma cztery krzywizny: lordozę szyjną i lędźwiową oraz kifozę piersiową i krzyżową. Jeśli te krzywizny są prawidłowo zachowane, to cała ta struktura ma siedemnastokrotnie większą wytrzymałość niż kształt walca. Natomiast trzony kręgów szyjnych wytrzymują obciążenie 170 kilogramów-siły, piersiowych – od 200 kgs (kręg Th1) do 400 kgs (kręg Th12), a lędźwiowe od 600 kgs (kręg L1) do 800 kgs (kręgi L4 – L5). A więc struktura kręgosłupa jest naprawdę mocna, oczywiście przy prawidłowej budowie.

Wszystkie kręgi połączone są mocnym układem więzadłowym, a między trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, które działają jak amortyzatory, a jednocześnie umożliwiają ruch kręgosłupa. Ze względu na delikatną budowę kręgów szyjnych nie wskazane jest noszenie ciężarów na głowie, czy też stanie na głowie. Inną podobnie ryzykowną czynnością jest nadmierne zginanie odcinka lędźwiowego (skłony w przód i tzw. mostek). Przede wszystkim czynności te rozciągają struktury więzadłowe kręgosłupa, a właśnie one głównie odpowiadają za jego stabilność. Te ćwiczenia mogą też spowodować zwężenie kanału rdzenia poprzez pogrubienie i pofałdowanie więzadła żółtego (to więzadło międzykręgowe, leżące wewnątrz kanały rdzenia). Z tych powodów ćwiczeniom gibkościowym powinny zawsze towarzyszyć ćwiczenia mięśni grzbietu i mięśni prostych brzucha.

Co robić, by utrzymać kręgosłup w dobrej kondycji?

Chociaż to wydaje się dziwne, kręgosłup potrzebuje płynów. Najlepsze są oczywiście te, które nie odwadniają organizmu, czyli nie kawa i herbata, ale dobrej jakości woda. Krążek międzykręgowy, czyli dysk, składa się bowiem w 90 proc. z wody, a jego grubość w odcinku lędźwiowym może wynosić aż do 10 mm. Działa trochę tak jak opona w samochodzie. Krążek znajduje się w oplocie z włókien kolagenowych i właśnie naruszenie tej struktury na skutek ruchu niezgodnego z BHP kręgosłupa powoduje częściowy wyciek jądra miażdżystego do kanału rdzenia lub korzenia nerwowego. Następuje wtedy drażnienie mechaniczne i chemiczne, bo płyn z krążka jest odczynu kwaśnego i on właśnie powoduje największy ból. Mija on po 24–48 godzinach, bo kwaśny odczyn zostaje zobojętniony wodą z organizmu.

Skoro kręgosłup jest taką dobrą konstrukcją, to dlaczego tak często ulega awariom? Dlatego, że o niego nie dbamy. Każdy krąg ma sześć powierzchni stawowych. Kręgów jest 24, czyli cały kręgosłup ma około 144 powierzchni stawowych pokrytych szklistą chrząstką. A stawy, o czym powinniśmy pamiętać, aby były zdrowe, potrzebują ruchu (wyobraźmy sobie, że w ogóle nie zginamy kolana!). Tego właśnie ruchu kręgosłupowi nie zapewniamy. Ewolucyjnie narząd ten przystosował się do postawy stojącej, a teraz go posadziliśmy. Jest to sprzeczne z jego budową i nie zapewnia mu ruchu.

Najlepszym lekarstwem, na wynikające z tej sytuacji dolegliwości, jest spacer. Podczas chodzenia cała kolumna kręgów porusza się we wszystkie możliwe strony, umożliwiając stawom odblokowanie się i prawidłowe rozprowadzenie mazi międzystawowej. Spacer z kijkami jest jeszcze lepszy, bo odciąża stawy kolanowe (zainteresowanym polecam wyszukanie w Internecie artykułu „Pompki na pompkę, a przysiady na zajady”, w którym można znaleźć więcej argumentów tłumaczących, dlaczego ruch leczy).

Oczywiście jeżeli już nabawiliśmy się jakichś dolegliwości bólowych czy porażeniowych, związanych dysfunkcją kręgosłupa, dobrze jest odwiedzić specjalistę chiropraktyka (kręgarza). Jest to lepsze rozwiązanie niż długotrwałe branie tabletek przeciwbólowych. Często, choć nie zawsze, kilka wizyt likwiduje problem. Chiropraktyk powinien też pokazać kilka bezpiecznych ćwiczeń i skorygować ustawienie ciała podczas stania, chodzenia, siedzenia.